Lees het originele artikel op AOb site
‘Inspecteurs zitten in de klaslokalen heel gedetailleerd te kijken of er wel goed wordt lesgegeven. Maar of een schoolbestuur netjes met het overheidsgeld omgaat, wordt nauwelijks gecontroleerd.’ Dat zegt AOb-voorzitter Walter Dresscher nu er zeventien schoolbesturen blijken te zijn met een verhoogd of hoog financieel risico. ‘Op internet is precies te vinden waar de onderwijskwaliteit zwak is, maar je moet echt je best doen om er achter te komen welk schoolbestuur onder financiële curatele van de Onderwijsinspectie staat.’
Steeds meer scholen verkeren in financiële problemen door aanhoudende krimp, bezuinigingen en mismanagement. Op veel plaatsen vallen daardoor ontslagen. Rayonbestuurders van de AOb sluiten in het hele land sociale plannen af om de gevolgen te beperken. Voor hen is adequate informatie over de financiële positie van scholen van groot belang, zoals ook een onder verscherpt toezichtstelling van de inspectie. Maar eigenlijk komt alle informatie te laat, omdat het oordeel vooral wordt gevestigd op informatie van anderhalf jaar geleden. Bij de zeventien schoolbesturen op de lijst volgen meer dan 95.000 leerlingen onderwijs en zijn meer dan 7.500 banen in het geding.
‘Wat we zien is dat de overheid heel terughoudend is met controle op de financiële handel en wandel van besturen,’ constateert Dresscher. ‘Sinds schoolbesturen een zak met geld overgemaakt krijgen van het ministerie en die min of meer naar eigen inzicht mogen besteden, zien we in elke sector een zelfde patroon. Eerst gaan de salarissen van de bestuurders omhoog, daarna komen de fusies op gang, worden dure gebouwen neergezet, vervolgens begint het grote oppotten of het spelen met reserves in de vorm van renteswaps of derivaten’
Nu er tegenwind is door krimp en bezuinigingen gaat het volgens Dresscher volkomen mis. Zo ging eind vorig jaar basisschool de Regenboog in Maarssen failliet, terwijl ingrijpen op basis van de cijfers allang gewenst was. De school stond wel onder toezicht, maar het ministerie deed niets. Dit voorjaar viel mbo-reus Amarantis bijna om, terwijl ook die al onder toezicht stond. ‘De minister en de Inspectie vertrouwen veel te veel op de goede wil van schoolbesturen en de raden van toezicht. Maar dat is te mager voor de miljarden aan onderwijsgeld die door hun handen gaan.’
De AOb wil niet terug naar een systeem waar scholen hun declaraties naar het ministerie sturen, maar wel meer greep van de overheid op de schoolfinanciën. Dresscher: ‘Publiek geld moet ook publieke controle kennen en niet alleen achteraf, zodat de minister de schouders kan ophalen en kan zeggen dat het de verantwoordelijkheid is van het bestuur. De overheid is verantwoordelijk voor het stelsel en een goede besteding van het geld dat daar in omgaat.’
Dresscher ziet die lakse houding ook weer terug in de brief die minister Van Bijsterveldt onlangs naar de Tweede Kamer stuurde. Daarin kondigde zij aan dat honderdtien besturen te grote reserves hebben van ongeveer 180 miljoen euro, die weer naar het onderwijs moeten. Maar vervolgens komt zij tot verbazing van Dresscher niet verder dan cursussen en voorlichting over financiële deskundigheid. ‘Al in 2008 hebben wij met het project Hoe rijk is mijn schoolbestuur laten zien dat een flinke groep scholen te veel geld op de bank laten staan. Nu pas wordt dat erkend. Op dit moment laten we zien dat ook een flink aantal scholen niet kunnen omgaan met financiële tegenslag. Net zoals een leraar er regelmatig op moet rekenen dat een inspecteur zijn lessen beoordeelt, moet een bestuurder weten dat de hij regelmatig zijn kasboeken en begrotingen moet overleggen.’