Conceptversie rapport in handen Volkskrant
Bij de ondergang van de onderwijsmoloch Amarantis zijn aanwijzingen gevonden van zelfverrijking, belangenverstrengeling en financiële onregelmatigheden door bestuurders en hun adviseurs. Dit staat in het nog vertrouwelijke conceptrapport over de val van Amarantis.
Maandag presenteert de ‘Commissie onderzoek financiële problematiek Amarantis’ haar rapport over de ondergang van een van de grootste scholenkoepels van Nederland. De conceptversie, in bezit van de Volkskrant, leest als een afrekening met twintig jaar onderwijsbeleid en als een aanklacht tegen het nepotisme van de onderwijsbestuurders.
Het deze zomer opgesplitste Amarantis had 30 duizend leerlingen, drieduizend medewerkers en verzorgde mbo-studies en voortgezet onderwijs in onder meer Amsterdam, Amersfoort, Almere en Utrecht. Bij de onderzoekers, die in opdracht van het ministerie van Onderwijs optraden, zijn ‘signalen’ binnengekomen dat de directieleden en adviseurs van Amarantis per persoon twee lease-auto’s van de zaak hadden, naast hun vaste ov-kaart en taxivergoedingen. Het hoofd huisvesting zou verder zijn woning in Oost-Nederland hebben laten opknappen door aannemers die ook voor Amarantis werkten.
Ook heeft de onderzoekscommissie twijfels bij een vastgoedtransactie van de voormalige bestuursvoorzitter van Amarantis, Bert Molenkamp. Die kocht van een van de roc’s die opgingen in Amarantis een pand en verkocht dat vlak nadat hij in 2011 was opgestapt. Verder hekelt de commissie het feit dat Leo Lenssen, de voormalige bestuursvoorzitter van het Amsterdamse ROC ASA (nu onderdeel van Amarantis), in 2004 terugtrad, maar ’tot in 2010 met behoud van volledige bezoldiging en secundaire voorwaarden aanbleef als adviseur (…) terwijl door hem vanaf begin 2007 weinig tot geen werkzaamheden voor Amarantis zijn verricht’.
Vriendjespolitiek Ten slotte signaleert de commissie vriendjespolitiek en belangenverstrengeling. Er zou een omvangrijke opdracht voor het leveren van kunstvoorwerpen ‘onder gunstige voorwaarden’ zijn gegund aan een zakenpartner en er zouden opvallend nauwe banden bestaan tussen de top van Amarantis, een Amsterdams adviesbureau en woningcorporatie De Key.
De commissie had niet de opdracht onderzoek te doen naar fraude, maar besteedt niettemin expliciet aandacht aan deze ‘signalen’, die naar haar oordeel ‘van dien aard zijn dat deze niet onopgemerkt kunnen passeren’.
Opvallend zijn ook de passages over de bestuurscultuur van Amarantis. Naar buiten toe had de koepel ‘een warme, zorgzame cultuur’, waarin het primair ging om ‘idealen en geld een minder belangrijke rol speelde’. In werkelijkheid werd de school ‘autocratisch’ bestuurd en heerste er ‘een angstcultuur’, waardoor signalen van misstanden niet naar boven kwamen, aldus het rapport.
Afgezwakt Een betrokkene bij het onderzoek vreest dat de passages over onregelmatigheden in de eindversie van het rapport worden afgezwakt, vanwege de politieke gevoeligheid van het dossier-Amarantis.
Begin dit jaar bleek dat Amarantis, dat 132 miljoen euro aan noodsteun vroeg, op de rand van een faillissement stond. Na een reddingsoperatie werd de school deze zomer opgeknipt in vijf kleinere scholenkoepels.
Trage val De ondergang van Amarantis was een trage val waar iedereen naar keek maar waar niemand wat aan deed, blijkt uit het rapport. De raad van toezicht, het college van bestuur, de onderwijsinspectie en tot slot het ministerie: ze zagen de moloch langzaam afglijden, maar grepen niet in.
Lees het hele artikel in de Volkskrant van vandaag