Falende bestuurders en slapende toezichthouders in de semi-publieke sector kunnen straks harder worden aangepakt. De leiding van onderwijsinstellingen, ziekenhuizen en woningcorporaties en degenen die geacht worden hen te controleren, moeten makkelijker ontslagen kunnen worden. Ook het aansprakelijk stellen voor schade wordt eenvoudiger

Originele artikel op volkskrant 

De maatregelen zijn een reactie op een reeks schandalen in het onderwijs, bij woningcorporaties en in de zorgsector

Dat is de kern van een wetsvoorstel voor het verbeteren van de kwaliteit van het bestuur en toezicht bij verenigingen en stichtingen dat minister Opstelten van Justitie naar diverse instanties heeft gestuurd. De maatregelen zijn een reactie op een reeks schandalen in het onderwijs (onder meer de failliete scholenkoepel Amarantis), bij woningcorporaties (de derivaten bij Vestia) en in de zorgsector (de ondergang van Meavita). De maatregelen gaan ook voor goede doelen gelden. Ze moeten ingrijpen makkelijker maken, zodat de publieke dienstverlening niet in gevaar komt. Stichtingen hebben geen leden of aandeelhouders die aan de bel kunnen trekken.

Niet aansprakelijk
Een van de problemen is dat niet helder in de wet is vastgelegd wat de taak is van bestuurders en toezichthouders van verenigingen en stichtingen. Zo moeten de laatsten er bijvoorbeeld voor zorgen dat ze goed op de hoogte zijn en niet alleen afgaan op informatie die ze krijgen van de bestuurders. Als bestuur en toezicht hun werk niet goed doen, kunnen ze nu niet altijd aansprakelijk worden gesteld voor de schade. Bij diverse affaires bleek de afgelopen jaren dat bestuurders ongestoord hun gang konden gaan door onder meer allerlei branchevreemde activiteiten te ontplooien, zonder dat de toezichthouders ingrepen. Voor het bedrijfsleven kent de wet al wel heldere regels over de taak en de aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders. Die regels gaan nu ook gelden voor verenigingen en stichtingen.

Dat betekent ook dat dezelfde basisregels gaan gelden voor de hele semipublieke sector. Nu kunnen de afspraken per branche nog verschillen, waardoor in het onderwijs andere regels kunnen gelden dan bij corporaties. Verder mogen, net als in het bedrijfsleven, bestuurders en toezichthouders straks niet meer meebeslissen over zaken waarin ze een tegenstrijdig belang hebben. Dat moet voorkomen dat het persoonlijk belang gaat meespelen. Dit was een van de punten die een commissie onder leiding van voormalig GroenLinks-leider Femke Halsema vorig jaar aanstipte in Een lastig gesprek, een rapport over de problemen in de semi-publieke sector.

Opstelten kondigde het wetsvoorstel in november al aan. De gronden voor ontslag van bestuurders en toezichthouders worden erin verruimd. Ze kunnen op het verzoek van het Openbaar Ministerie of belanghebbenden vervangen worden als ze het belang van de stichting ernstig schaden.

Strafrechterlijke stappen bij financieel wanbeleid
Los van deze maatregelen die misstanden bij scholen, ziekenhuizen en woningcorporaties moeten voorkomen, werkt de VVD-minister ook aan strafrechterlijke stappen voor financieel wanbeleid dat leidt tot faillissement. De kwestie speelt onder meer bij Meavita. De vakbond AbvaKabo FNV probeert bestuur en toezicht, onder wie VVD-prominent Loek Hermans, hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de ondergang van het thuiszorgconcern in 2009. Meavita, waar 20 duizend mensen werkten, liet tientallen miljoenen euro schuld achter.

Door: Wilco Dekker − 06/02/14, 07:30