DEN HAAG – Het voormalig bestuur van de inmiddels omgevallen scholengemeenschap Amarantis heeft waarschijnlijk de wet niet overtreden.

 Bekijk video

Maar netjes was het handelen van de bestuurders zeker niet, concludeert de onderzoekscommissie onder leiding van oud-GroenLinks voorzitter Femke Halsema donderdag. Over één dossier kon de commissie nog geen uitsluitsel geven.

De commissie onderzocht acht signalen van mogelijk strafbare feiten door voormalig Amarantis-bestuurders. Alleen over een betaling van ruim 2 ton bestaat nog enige onduidelijkheid dat extra onderzoek nodig heeft.

Dat bedrag was betaald voor de realisatie van een project in Amsterdam Slotervaart wat er uiteindelijk nooit is gekomen. Maar Amarantis heeft wel de helft van de factuur betaald.

”Het ontbreekt de commissie aan de formele bevoegdheden om het signaal verder te kunnen onderzoeken bijvoorbeeld door de boekhouding in te zien”, zo staat in het rapport, dat werd aangeboden aan minister van Onderwijs Jet Bussemaker.

De commissie geeft de minister in overweging dit geval door te sturen naar het Openbaar Ministerie.

Bij de presentatie van het rapport zei Bussemaker dit te gaan doen. Het is volgens haar aan justitie of zij tot vervolging willen overgaan.

 

Vraagtekens

 

De commissie zet in haar rapport vraagtekens bij het gedrag van de betrokken bestuurders bij de invulling van de mogelijkheden, zoals de lease-regeling. Die kon worden ingevuld met twee auto’s en een ov-jaarkaart.

Ook zet de commissie vraagtekens bij de oud-bestuursvoorzitter van ROC ASA die zeven jaar lang aanbleef als ‘bestuursadviseur’ met een onduidelijk takenpakket tegen een vergoeding van in totaal een half miljoen euro.

De commissie kan niet zeggen of de uitgaven (een jaarsalaris van 140.000 euro exclusief onkostenvergoeding en lease-regeling) disproportioneel zijn geweest. Strafbaar is het in elk geval niet.

Dat geldt ook voor voormalig bestuursvoorzitter Bert Molenkamp, die een pand kocht van zijn aanstaande werkgever. “Niet verstandig, maar ook niet onrechtmatig.”

 

Goed besturen

 

Daarnaast vindt de commissie dat de Raad van Toezicht en het College van Bestuur in strijd met ‘goed besturen’ hebben gehandeld door regelingen te treffen die verschillend uitlegbaar zijn en door die onduidelijkheid te laten voortbestaan.

Ook zou er sprake zijn van belangenverstrengeling toen de directeur huisvesting Amarantis-leveranciers opdracht gaf zijn eigen huis te verbouwen. Daarnaast was er belangenverstrengeling bij de vicevoorzitter van de Raad van Toezicht bij de benoeming van externe adviseurs.

De minister had de onderzoekscommissie ingesteld om te kunnen bepalen of de bestuurders strafrechtelijk vervolgd moeten worden.

 

Afstand

 

De commissie-Halsema pleit in haar rapport voor een minder grote afstand tussen bestuur en klas. Ook moet bestuurders worden aangesproken op hun publieke taak.

“Ongewenst gedrag in het onderwijs alleen terug te dringen is door het versterken van een gedeeld moreel bewustzijn”, aldus de commissie.

“Regulering is niet de oplossing maar er moet in het onderwijs meer met elkaar gesproken worden over wenselijk bestuurlijk gedrag.”

 

Eed

 

Minister Bussemaker reageerde enthousiast op het voorstel van Halsema om een eed in te stellen voor onderwijsbestuurders.

”Bestuurders hebben een voorbeeldfunctie voor studenten en docenten. Dat doen ze met zo’n eed’’, zegt Bussemaker. ”Ik heb ook een eed afgelegd toen ik minister werd.’’ Het is geen ‘totaaloplossing’ zoals ze het zelf noemt, maar er wordt wel bewustzijn mee gecreëerd.

 

Maatregelen

 

D66 en PVV zeggen in een reactie dat er snel maatregelen moeten worden genomen om te voorkomen dat bestuurders in het onderwijs zich nogmaals zo schandalig gedragen.

”Bestuurders moeten het onderwijs vooropstellen, dat lijkt niet te zijn gebeurd”, zegt D66-Kamerlid Paul van Meenen. Hij wil docenten, studenten en de medezeggenschap meer invloed geven, zodat bestuurders bij de les kunnen worden gehouden. De gebeurtenissen bij Amarantis ”vragen om preventieve maatregelen”.

 

Onderwijs

 

De PVV dringt erop aan scholen te verplichten geld uit te geven aan onderwijs. ”Daardoor zou het bijvoorbeeld niet meer mogelijk zijn om met onderwijsgeld dure lease-auto’s aan te schaffen”, aldus Kamerlid Harm Beertema. Hij ziet ook wel wat in een accountant die door de overheid wordt toegewezen. ”Deze twee ingrepen zijn wel het minste wat we als overheid kunnen doen.”

Manja Smits van de SP vindt dat wanbestuur strafbaar gesteld moet worden. ”We wisten al dat de bazen van Amarantis zich als zonnekoningen gedroegen. Nu blijkt dat dat volgens de wet mocht”, zegt ze.

”Kennelijk mag je duurbetaald wanbeleid voeren met publiek geld ten kosten van tienduizenden leerlingen.” Ze vindt dat minister Jet Bussemaker van Onderwijs snel met voorstellen moet komen om in te grijpen bij bestuurders die over de schreef gaan.

Jesse Klaver (GroenLinks) wil dat fusies niet meer buitensporig mogen lonen voor bestuurders. Zo wil hij dat salarisverhogingen na een fusie aan banden gelegd worden.

 

Fouten

 

In een eerder onderzoeksrapport naar de situatie bij Amarantis staat dat de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, de onderwijsinspectie, het ministerie en de accountant allen fouten hebben gemaakt die mede hebben geleid tot de ondergang van Amarantis begin dit jaar.

Amarantis kwam eind 2011 in acute financiële problemen. De onderwijskolos – met 30.000 leerlingen in het middelbaar en beroepsonderwijs – werd in 5 delen opgeknipt en 250 mensen werden ontslagen. Sinds augustus is de doorstart een feit.

Door: ANP/NU.nl Lees het originele artikel