Er moet veel scherper worden gecontroleerd op de financiële huishouding van onderwijsinstellingen. Daarnaast moeten bestuurders worden gedwongen het leeuwendeel van de bekostiging daadwerkelijk uit te geven aan onderwijs. Dat stelt de Algemene Onderwijsbond in reactie op het rapport over de ondergang van mbo-kolos Amarantis. 

‘We hollen in het onderwijs van incident naar incident. Amarantis is de zoveelste plek waar het misgaat. Als je dan even over de hype heenkijkt, dan moet je constateren dat verregaande autonomie voor onderwijsbestuurders niet werkt. Helaas wordt dat punt door de rapporteurs vermeden,’ stelt AOb-voorzitter Walter Dresscher.

Niet alleen schermen met Justitie

Politici die de nadruk leggen bij een mogelijk strafrechtelijk onderzoek naar het handelen van de voormalige bestuurders van Amarantis, gaan volgens de AOb voorbij aan de kern van het probleem. ‘Natuurlijk moet Justitie haar werk doen als daar aanleiding voor is’, vindt Dresscher. ‘Maar in Den Haag zou men eerder een antwoord moeten vinden op de vraag hoe de Tweede Kamer ooit akkoord kon gaan met een systeem waarbij het Rijk de controle op miljarden aan onderwijsbekostiging heeft weggegeven. Daar ligt immers de kiem voor tal van problemen. Dat het toezicht faalt, is toch echt de verantwoordelijkheid van politiek Den Haag.’

Amarantis staat niet op zich

De chaos bij Amarantis is immers niet uniek: de afgelopen jaren raakten verschillende instellingen in opspraak. ‘Het onderwijs krijgt in Nederland al te weinig geld. En dan wordt het ook nog eens uitgegeven aan de verkeerde dingen’, aldus Dresscher. ‘Amarantis is door aard en omvang misschien het schrijnendste geval. Maar vanwege hetzelfde gebrek aan toezicht ging basisschool de Regenboog in Maarssen begin dit jaar failliet. Wie het onderwijsnieuws van de afgelopen jaren analyseert, komt erg veel verhalen tegen over megalomane bouwplannen, rare leenconstructies, universiteitsbestuurders die het normaal vinden dat ze vier ton per jaar verdienen. Alsof de onderwijsbekostiging er in de eerste plaats is voor Spielerei van managers en daarna pas voor het financieren van goed onderwijs: vakbekwame docenten die hun werk doen met groepen leerlingen van een beheersbare omvang.’

Scherper toezicht vanuit Den Haag

De bal ligt wat de AOb betreft dus nu bij de Tweede Kamer. ‘In de Vaste Kamercommissie OCW zitten intelligente mensen: die zien dit toch ook? Zij moeten eisen dat er een systeem komt waarbij de controle scherper kan en waarbij de minister van OCW kan ingrijpen voordat het onderwijs met de scherven zit. Vergeet niet dat de redding van Amarantis 250 mensen hun baan kostte.’

Meerjarenplanning

Eerder dit jaar riep de AOb politiek Den Haag al in een brief op om rond de bekostiging de teugels strak te trekken. ‘Natuurlijk hoeft een instellingsbestuur niet ieder bonnetje voor te leggen aan een ambtenaar. Maar het lijkt me niet meer dan normaal dat de Inspectie scholen vooraf om een meerjarenplanning vraagt, waarbij het onderwijs zelf leidend is: mbo-instellingen als Amarantis moeten gewoon 70 procent van hun middelen uitgeven aan de les zelf. Voldoet een plan niet, dan kan de Inspectie of de minister ingrijpen en de planning afkeuren.’

Lees het originele artikel op AOb